Skrót z protokołu obrad Jury konkursowego, na którego spotkaniu w dniu 10 maja 2002 roku rozstrzygnięto III ogólnopolski konkurs studencki na projekt powtarzalnego domu jednorodzinnego o powierzchni do 120m2, ogłoszony przez Studio Atrium z Bielska Białej. W skład jury weszli: arch. Piotr Godlewski i arch. Krzysztof Lelek ze Studio Atrium, oraz dr arch. Piotr Winskowski z Politechniki Krakowskiej i ASP w Krakowie. Sekretarzem jury był Arkadiusz Woch ze Studia Atrium.
Pierwsza nagroda
Pierwszą nagrodę dla pracy autorstwa p. Rafała Wiaderka, studenta Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, przyznano za uzyskanie klarownej zależności plastycznej i funkcjonalnej między wnętrzem a zewnętrzem parterowego budynku typu bungalow, o stosunkowo niskim dachu i wysuniętych okapach.
Podstawowy zabieg kompozycyjny – dwa kwadratowe wcięcia w bryle, albo (jak chce autor) złożenie jej z dwu kwadratów – zostało bardzo ciekawie i wszechstronnie wykorzystane funkcjonalnie. Jedno wcięcie stanowi kameralną osłonę wejścia, półprywatne przedpole domu kontrolowane z kuchni. Drugie kwadratowe wcięcie dotyczy tylko ścian, a nie dachu, który w formie L-kształtnej, wprowadza napięcie między całością bryły a dwoma kwadratami i osią po przekątnej, którą one zapoczątkowują i która znajduje dalszą kontynuację w aranżacji tak zadaszonego tarasu (...) Na podkreślenie zasługuje klarowny układ funkcjonalny wnętrza, np. izolacja części sypialnej. Przy małej powierzchni użytkowej (90,5m2) uzyskano we wnętrzach wrażenie przestrzeni dużo większej niż w rzeczywistości, dzięki zastosowaniu prześwitów łączących widokowo korytarz z pokojem dziennym. Przestrzenie widoczne po skosie akcentują we wnętrzu diagonalną oś całej bryły. Ten jeden prosty zabieg przestrzenny daje wiele ciekawych efektów plastycznych.
Jury nie przyznało drugiej nagrody natomiast zdecydowało dwóm pracom przyznać równorzędną - trzecią nagrodę.
Trzecia nagroda
Trzecią nagrodę przyznano projektowi autorstwa p. Piotra Lisowskiego, studenta Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej, za niezwykle rzetelne opracowanie budynku w czterech wariantach aranżacji wnętrz, wszystkich o wysokich walorach funkcjonalnych. Poza tymi wersjami aranżacji, dotyczącej samej bryły budynku, zaprojektowano jeszcze możliwość jego rozbudowy o garaż. Klarowny układ wnętrza odpowiada wielu możliwym sposobom jego użytkowania przy niewielkich zmianach przestrzennych, co jest istotnym walorem projektu typowego (...) Korzystne jest połączenie w kompozycyjne całości dużych porte fenetre w pokoju dziennym na parterze i okien połaciowych sypialni rodziców w elewacji wschodniej. Czyni to bryłę bardziej spójną, a detale – pochodną generalnej kompozycji.
Na uznanie zasługują klarowne, umiarowe proporcje całości i poszczególnych brył, akcentów na nie się składających, oraz wszechstronne rozwiązanie różnych wersji funkcjonalnych.
Trzecią nagrodę przyznano również pracy p. Tomasza Szubelaka, studenta Wydziały Architektury Politechniki Śląskiej, za projekt domu dostosowany do lokalizacji na wąskiej działce.
Na podkreślenie zasługują walory plastyczne projektu, zwłaszcza dwie elewacje szczytowe najlepiej eksponowane na wąskiej działce. Tradycyjny schemat takiej elewacji został tu niejako surrealistycznie podmalowany. Wysunięte balkony podparte zastrzałami, stanowiące jednocześnie zadaszenia wyjścia do ogrodu i wejścia do domu, wsparcie tych zastrzałów o przypory, drewniane szczyty (...), wreszcie symetria całości o bardzo wyważonych proporcjach, zmienna siła akcentów pionowych – wszystko to składa się na kompozycję jednocześnie niezwykle wyważoną i malowniczą.
Walorem projektu jest równowaga elementów plastycznych, konsekwencja we wzbogacaniu ich o kolejne elementy dekoracyjne w myśl jednej zasady generalnej i racjonalnie rozwiązany układ przestrzenny.
Wyróżnienia
Wyróżnienie dla pracy, której autorami są pp. Sławomir Kolanus, Anna Łaszkiewicz i Michał Pawełczyk, studenci Wydziału Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska Politechniki Łódzkiej, przyznano za konsekwencję rozwiązania funkcjonalnego, osiągniętą przy trudnym założeniu formalnym: symetrii środkowej.
Parterowy budynek z użytkowym poddaszem zaprojektowano na rzuci kwadratu z dachem kopertowym. To konwencjonalne założenie zostało niekonwencjonalnie wykorzystane – wydobyto z niego więcej niż zazwyczaj jest to praktykowane i to w sposób, który nie przekreśla walorów tego projektu jako domu typowego. Zwieńczenie całości szklaną piramidką daje ciekawy akcent elewacji i znakomite, skośne wnętrze górnego biegu schodów, zakończone świetlikiem. Prawie równoległe powierzchnie podniebienia dachu i płyty schodów, wzrastająca ilość światła dostarczy wchodzącemu silnych wrażeń. Symetria środkowa układu wnętrza doprowadzona jest daleko, lecz nie na tyle, by dezorientowała co do kierunków i funkcji (...)
Autonomia kompozycyjna kwadratu podkreślona została ciekawym, choć bardzo prozaicznym detalem: metalowym rusztem, kratką do wycierania butów, która przebiega na krawędzi bryły wzdłuż całej długości podestu wejściowego oraz tarasu. Symetria elewacji zyskuje też, gdy trzem oknom parteru odpowiadają na piętrze dwie, symetryczni umieszczone lukarny. Powiązanie kompozycji okien występuje w tym przypadku nie przez umieszczenie ich jednych nad drugimi, lecz dzięki wspólnej osi symetrii, będącej na elewacji jedynie reprezentacją symetrii środkowej całej bryły. Takiej konsekwencji w operowaniu przestrzenią i akcentami w niej umieszczanymi należy autorom pogratulować.
Wyróżnienie przyznano też drugiej pracy autorstwa tego samego zespołu. Również ten projekt przedstawia obiekt założony na kwadracie. Dzięki zastosowaniu osi a nie symetrii środkowej, uzyskano korzystne proporcje pokoju dziennego do reszty parteru. Ciekawie zróżnicowano wielkości lukarn i okien, które się w nich mieszczą: raz mają one parapet na normalnej wysokości (w pokojach sypialnych), raz umieszczone są nieco niżej (jako okna klatki schodowej), w elewacji ogrodowej zaś lukarny mieszczą przeszklone drzwi, wychodzące na balkon. Zróżnicowanie wysokości identycznych w wykroju lukarn (i okien w nich umieszczonych) ciekawie różnicuje poszczególne elewacji – dzięki zmianie zaledwie fragmentu fragmentu, części części.
Pracy autorstwa p. Artura Płazy, studenta Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej przyznano wyróżnienie za konsekwentna realizację założenia autora: „tradycyjna forma o współczesnym detalu i nowoczesnych wnętrzach”, zrealizowanego w bryle o dwuspadowym dachu o dobrych proporcjach połaci do powierzchni ścian, jak i we wnętrzach, gdzie np. pokój dzienny powiększony jest subiektywnie w kierunku przedpokoju o częściowo widoczną przestrzeń za fragmentem ściany oddzielającej przedpokój i schody na piętro oraz w stronę kuchni – kolejną wolnostojącą ścianą z kominkiem. Zabiegi te, stosowane w architekturze modernistycznej, zwiększają tu wieloplanowość przestrzeni. Podobnie też zamiast szerokich przeszkleń zastosowaniu znacznie mniejsze, węższe, ale ustawione tak, że miejscami można spojrzeć przez budynek na przestrzał. Podziały stolarskie zostały też konsekwentnie powiązane z rozmiarami mniejszych okien. Pół-nowoczesny, pół-tradycyjny jest też podcień przy pokoju dziennym: asymetrycznie ustawiony rząd słupów na krawędzi okapu zachowuje rzeczowość tradycyjnej architektury i pewną swobodę otwartego rytmu.
Ostrożna nowoczesność niektórych detali, wykonanych w tradycyjnych materiałach czy umieszczonych w sąsiedztwie rozwiązań tradycyjnych, równowaga między elementami tradycyjnymi i nowoczesnymi, wreszcie znajomość i jednych i drugich rozwiązań przestrzennych pomogły autorowi uzyskać trafną ich syntezę, wartą zauważenia i wyróżnienia.
Wyróżnienie dla pracy autorstwa pp. Dominiki Cembrzyńskiej i Michała Krawczyka, studentów Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej za trafne dobranie pól oddziaływania formalnego elementów, które składają się na ten obiekt. Dobrane wielkości form do tła, konsekwencja w operowaniu różnymi formami,. ale zawierającymi pokrewne cechy plastyczne, pojawia się w różnych skalach: jako dominanta (dwuspadowy dach), jako subdominanta (daszek nad garażem (...)) i jako akcent (daszek nad oknem klatki schodowej). Wejście z łamaną linią podcienia koresponduje z trapezowym kształtem komina i z detalem – trapezowym okapem zewnętrznego kominka (...)
Na uznanie zasługuje myśl kompozycyjna, operująca pokrewnymi formami (dachem dwuspadowym, trapezem ściany) o różnych wielkościach, różnych proporcjach i różnie zastosowanymi, czytelnym jednak jako pewien konsekwentny rys całości. Wyrafinowanie tej konsekwencji uzyskano nie przez geometryczne porządkowanie, wyrównywanie, czy modularyzowanie, ale równowagę dużo bardziej płynną, co zasługuje na uznanie.
Pracy autorstwa zespołu pp. Katarzyny Gałki, Joanny Grzybowskiej i Marcina Żurowskiego, studentów Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Szczecińskiej, przyznano wyróżnienie za rzetelne opracowanie czterech wersji funkcjonalnych domu i ich staranną aranżację. Bryłą domu o jednakowej intensywności wyrazu wszystkich elewacji, w dwóch kombinacjach połączona z mniejszą bryła garaży stwarza zaczątek niewielkiej sytuacji urbanistycznej. Otwartość koncepcji na wielość możliwości stanowi istotny walor projektu(...)
Wyróżnienie przyznano też pracy autorstwa p. Grzegorza Pacery, studenta Wydziału Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska Politechniki Poznańskiej, za zdecydowane powiązanie prostopadłościennego domu z kompozycją odcinkowych łuków i płaszczyzn wygiętych. Łuki te stwarzają wyraźne napięcie w przestrzeni względem domu – kostki (...)
Istotnym walorem tej pracy jest eksperymentowanie z wielością zastosowań łuków zderzających się z prostopadłościenną bryłą jako pełne ściany, ażurowe balustrady, ogrodowy trejaż, dachowe lukarny czy okap kominka.
Jury gratuluje wszystkim uczestnikom konkursu – zwłaszcza autorom prac nagrodzonych i wyróżnionych – i życzy, aby doświadczenie samodzielnej pracy zdobyte przy ich opracowywaniu prowadziło do dalszych pomysłów, wniosków krytycznych i udoskonaleń własnego warsztatu projektowego.