W dniach 5-8 maja 2001 r. obradowało jury drugiej edycji Konkursu Studenckiego na Projekt Architektoniczny Domu Jednorodzinnego o powierzchni użytkowej do 120 m2, ogłoszonego w połowie stycznia bieżącego roku przez firmę STUDIO ATRIUM z Bielska-Białej.
Na konkurs nadesłano 81 prac, w tym 3 niespełniające jego warunków (jako takie nie były więc rozpatrywane).
Po dokonaniu przeglądu prac nasuwa się kilka ogólnych wniosków. Zmniejszenie dopuszczalnej powierzchni domu do 120 m2 względem wymagań pierwszej edycji tego konkursu (200 m2), postawiło przed uczestnikami trudniejsze wymagania odnośnie projektów. Większość autorów prac poradziła sobie z tym wyzwaniem, wybierając długi budynek o wąskim trakcie, który wprawdzie idealnie nadaje się na wąskie działki, lecz wymusza na projektującym poszukiwanie niekonwencjonalnych układów wnętrz. Bardzo podobne układy rzutów w wielu pracach tego typu, jakkolwiek rozwijające motywy pracy nagrodzonej w poprzednim konkursie, nie osiągnęły pożądanej równowagi między możliwością swobodnej aranżacji, ograniczeniami konstrukcyjnymi i walorami przestrzennymi.
Autorzy kilku prac zaprezentowali zupełnie inne podejście, proponując: rzeźbiarskie formy bryły, niekonwencjonalne pomysły przestrzenne, wyszukane detale. W ich projektach inwencja plastyczna zdominowała rozwiązania użytkowe, co zaowocowało układami niekoniecznie błędnymi, ale specyficznymi, akceptowalnymi tylko w jednostkowych przypadkach i to przez szczególnych klientów. Takie podejście nie dyskwalifikuje prac pod względem proceduralnym, jednak rozmija się z intencjami konkursu zawartymi w warunkach, podanych do wiadomości uczestników.
W porównaniu z rokiem ubiegłym, na tegoroczny konkurs wpłynęło szacunkowo mniej opracowań ewidentnie niepełnych czy niedbale przygotowanych. Jednak kilka prac - bardzo efektownych pod względem prezentacji - zostało niestety zupełnie nieprzemyślanych pod względem projektowym. Elementarne błędy, jakie pojawiły się w tych projektach, zmusiły komisję do podjęcia decyzji o ich dyskwalifikacji.
Wśród projektów poprawnych, wybranych pierwszego dnia do dalszej analizy, jury nie odnalazło propozycji, które w sposób zdecydowany wyróżniałyby się od pozostałych. Nawet prace lepiej przemyślane i dopracowane pod względem projektowym zawierały błędy czy niedociągnięcia. Dla przykładu, propozycje różnych wariantów (tak korzystne przy projekcie powtarzalnym) zaledwie w jednej wersji okazały się zadawalające.
Stąd też jury podjęło jednogłośnie decyzję, by nie przyznać w tym roku pierwszej nagrody, a zamiast nagrody drugiej - przyznać dwie dodatkowe nagrody trzecie oraz trzy wyróżnienia.
3 nagroda (I)
Projektowi nr 000444, autorstwa pana Tomasza Szubelaka, studenta Politechniki Śląskiej - przyznano nagrodę zarówno za walory funkcjonalne, jak i za ciekawe propozycje przestrzenne. Spośród tych pierwszych szczególną uwagę zwraca możliwość różnorodnego wykorzystania centralnego trzonu infrastruktury: przyłączania go do otaczających pomieszczeń, wydzielania bądź otwierania jego poszczególnych części. Rozwiązanie to pozwala na użytkowanie domu przez różne rodziny, te mniej i te bardziej liczne oraz na prowadzenie w nim (na niewielkiej powierzchni) różnego rodzaju dodatkowej działalności.
3 nagroda (II)
Nagrodę 3. przyznano też projektowi nr 101805, autorstwa pana Mariusza Maury, studenta Politechniki Wrocławskiej.
Projekt prezentuje długą bryłę, przekrytą dachem dwuspadowym, o wnętrzach doświetlonych głównie od elewacji szczytowych. Tym samym nadaje się na lokalizację na wąskiej działce, zwłaszcza że okna w elewacjach bocznych służą doświetleniu, a nie powiązaniom widokowym.
3 nagroda (III)
Projekt nr 546645, autorstwa panów Marka Szpindy i Łukasza Koziany, studentów Politechniki Krakowskiej, powtarza schemat funkcjonalny i konstrukcyjny wąskiego i długiego domu, opisany poprzednio. Ciekawie modeluje w takiej bryle jakości przestrzenne: różnicuje poziom podłogi parteru, uzyskując tym samym podwyższenie pokoju dziennego i kuchni, oraz rozdzielając strefę mieszkalną od wejściowej mocnym rozświetleniem przez wysokie okno, sąsiadujące z biegiem schodów.
Na uwagę zasługuje też sposób graficznego przedstawienia projektu. Wizualizacje - perspektywy częściowo wyciętej bryły - pokazują zależności wnętrza i otoczenia: to, jak ściany dzielą bryłę, które okna oświetlają, jaki obszar wnętrza, jak gęsty jest rytm dźwigarów dachowych, a jak - łat w połaci tego dachu, jaki - stopni schodów, jaki - listew elewacji bocznych, jaki wreszcie - żaluzji elewacji szczytowych czy rzędów dachówek. Powiązania tych rytmów świadczą o integralnym charakterze detalu, o genezie plastycznych motywów elewacji, pokazując je jako konsekwencje rozwiązań konstrukcyjnych. Uzasadniają też zastosowanie komputera dla dokonania takich anatomicznych niejako analiz architektury. Pokazują ten budynek nie tylko jako wąski, ale i wysoki, a przez to jako jasny.
Wyróżnienie (I)
Wyróżnienie dla pracy nr 131769, autorstwa pana Artura Wiśniewskiego, studenta Politechniki Poznańskiej, zostało przyznane za bardzo klarowne rozwiązanie przestrzenne i bogactwo wzajemnych powiązań poszczególnych elementów. Niezwykle konsekwentnie rozwiązana asymetria rzutu ujawnia się przez podział otwartej przestrzeni parteru biegiem schodów. Wydzielają one strefę wejściową (przez przejście prowadzące obok WC do pokoju dziennego) od części jadalni, łączącej się z tym pomieszczeniem od drugiej strony. Strona węższego przejścia jest ciemniejsza, strona pokoju i jadalni - otwarta na ogród szerokimi przeszkleniami. Jeden element - schody - korzystnie spełniający tak wiele funkcji w przestrzeni, współgra z bardziej konwencjonalnymi oddzieleniami, rozwiązanymi nie skośnym biegiem, lecz pionową, choć również wolnostojącą ścianą. Tak wyodrębniona jest kuchnia i tak zamknięty jest w narożniku pokój dzienny - odcinkiem ściany, zaznaczającym narożnik dużych przeszkleń i formalnie rysującym granicę pokoju i tarasu.
Wyróżnienie (II)
Wyróżniony projekt nr 271075, autorstwa panów Stanisława Polaka i Olgierda Jankowskiego, studentów Politechniki Białostockiej, zachowuje jednakową intensywność wyrazu plastycznego wszystkich elewacji, może być oglądany ze wszystkich stron i posiadać lokalizację jednakowo eksponowaną we wszystkich kierunkach.
Bryła przykryta dwoma prostopadłymi, przenikającymi się dachami zyskuje umiarowaną różnorodność. Za umiarowością przemawiają lokalne symetrie: kominy trafnie umieszczone w kalenicy oraz okna dwuosobowej sypialni na piętrze.
Wyróżnienie (III)
Autorem trzeciej wyróżnionej pracy nr 447713, jest pan Piotr Trojniel, również student Politechniki Białostockiej. Projekt ten rozwiązany został na wyjątkowo wąskim trakcie: 4,00 m brutto, co przy poprawnym rozwiązaniu funkcji stanowi znaczne osiągnięcie. Wydaje się, że zaprojektowano tu zbyt cienkie zewnętrzne ściany nośne, co jednak nie zmienia faktu, że układ nadaje się na wyjątkowo wąskie działki. Przewidziana dobudowa garażu, poszerzającego bryłę o wysięg wykusza, o ścianach pozbawionych okien nie zmienia tych parametrów, podobnie jak propozycja zbliźnionych garaży na granicy działki.
Podłużna bryła o dwu prostopadłościennych wykuszach jest opracowana bardzo konsekwentnie pod względem plastycznym.
Członkowie jury gratulują wszystkim uczestnikom konkursu, a zwłaszcza autorom prac nagrodzonych i wyróżnionych, życząc im, aby doświadczenie samodzielnej pracy zdobyte przy opracowaniu projektów konkursowych zaowocowało w przyszłości nowymi pomysłami, prowokowało do krytycznych wniosków i prowadziło do udoskonalenia warsztatu zawodowego.
Pełna opinia jury wraz z uzasadnieniem została odczytana 19 maja 2001 r. podczas ceremonii wręczenia nagród i otwarcia wystawy pokonkursowej w Galerii Książnicy Beskidzkiej w Bielsku-Białej.
Jury w składzie:
- Dr arch. Piotr Winskowski z Politechniki Krakowskiej i Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (Przewodniczący jury)
- Arch. Krzysztof Lelek (STUDIO ATRIUM)
- Arch. Piotr Godlewski (STUDIO ATRIUM)
- Arkadiusz Woch (STUDIO ATRIUM), sekretarz.
Bielsko-Biała, 8 maja 2001 r.