Tegoroczna aura zdecydowanie wyprzedziła wszystkie kalendarzowe terminy toteż i w naszym portalu powiało wiosną. Rozpoczynamy nowy cykl artykułów dotyczący sposobów zagospodarowania terenu wokół domu. Sposób zagospodarowania terenów przydomowych nie jest prostą sprawą i zależy od wielkości działki, upodobań i gustu domowników a także zasobności ich portfeli, toteż wszystko, co można na ten temat napisać stanowić może jedynie zbiór sugestii, porad i opis możliwości, jakie stwarza współczesny rynek materiałów budowlanych i ogrodniczych. Na przydomowej działce można zrealizować różne wizje ogrodu, można urządzić teren do uprawiania czynnego wypoczynku, czy miejsce do urządzania spotkań z rodziną i przyjaciółmi tak, aby ogród stanowił nie tylko estetyczny dodatek do budynku, lecz był także miejscem rekreacyjnym. Coraz częściej, zwłaszcza na dużych parcelach projektuje się miejsca do rozgrywania rodzinnych meczy w piłkę nożną, koszykówkę, siatkówkę a nawet pole golfowe, wyposażone często w sztuczne oświetlenie, które pozwala na kontynuowanie meczu po zapadnięciu zmierzchu. Ponieważ jedną z powszechnie lubianych i zdrowych form rekreacji jest pływanie, dlatego na początek proponujemy zagadnienia związane z budową domowego basenu.
Basen można wybudować zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz budynku. Wybór lokalizacji i związany z tym rodzaj konstrukcji uzależniony jest od funkcji, jaką basen ma spełniać, liczby osób, które jednocześnie będą z niego z niego korzystać, okresu korzystania z basenu, zasobów finansowych inwestora, możliwości adaptacyjnych budynku, wreszcie od tego czy basen ma być stacjonarny czy przenośny.
Przy ustalaniu wielkości basenu zależy kierować się rzeczywistymi potrzebami jego przyszłych użytkowników. Co prawda duże baseny są wygodniejsze, ale korzyści z nich płynące nie zawsze są w stanie zrekompensować koszty budowy i późniejsze koszty użytkowania. Długość domowego basenu zwykle nie przekracza 8m a szerokość jest wielokrotnością szerokości torów pływackich (2-2,5 m) i najczęściej nie przekracza 4-5 m. Głębokość przydomowych basenów wynosi zwykle 1,5 m, jeśli jednak przewidywane będą skoki z trampoliny to wówczas dno pod trampoliną trzeba pogłębić do około 2,5 m. Należy pamiętać, że im większy i głębszy basen, tym wyższe koszty jego budowy i eksploatacji.
Decyzję o budowie basenu wewnątrz budynku najlepiej podjąć na etapie projektowania domu. Sytuując basen wewnątrz budynku należy pamiętać o zapewnieniu odprowadzenia wilgoci, powstającej wskutek parowania wody. Na parowanie wody duży wpływ ma temperatura powietrza w pomieszczeniu. Powinna być ona o kilka stopni wyższa od temperatury wody, co wydatnie ograniczy intensywność parowania. Parowanie można również ograniczyć stosując przykrycia basenowe lub osuszacze powietrza. Te ostatnie mają jednak działanie lokalne, a tym samym są niezbyt skutecznie.
W przypadku basenu usytuowanego w ogrodzie konieczne jest zapewnienie łatwego dostępu do instalacji wodnej i elektrycznej, stąd też baseny ogrodowe konstruuje się najczęściej w sąsiedztwie budynku. Wybierać należy miejsca osłonięte przed wzrokiem osób postronnych, i nasłonecznione. Jednocześnie, aby uniknąć zanieczyszczenia wody, basen powinien być położony z dala od drzew, wysokich krzewów i trawników. Otoczenie basenu powinno być utwardzone.
Budowa basenu nie jest łatwa, dlatego prace projektowe i wykonawcze lepiej powierzyć firmom specjalistycznym. Ponieważ jednak budowa konstrukcja przydomowego basenu może stanowić wyzwanie dla ludzi o zacięciu technicznym, toteż warto zapoznać się z najważniejszymi założeniami technicznymi tego zagadnienia.
Podstawowym elementem konstrukcyjnym basenu jest niecka częściowo lub całkowicie zagłębiona w gruncie albo wzniesiona na powierzchni terenu. O wyborze rozwiązania decyduje przede wszystkim poziom wód gruntowych i nośność gruntu. Niecka powinna być zagłębiona przynajmniej 1,5 m poniżej poziomu terenu, toteż w przypadku wysokiego poziomu wód gruntowych ich napór może doprowadzić do uszkodzenia dna niecki. Innym czynnikiem ograniczającym może być też obecność w planowanym miejscu budowy instalacji wodnej, energetycznej czy gazowej. Przed przystąpieniem do wykopu trzeba tę kwestię dokładnie rozeznać. Jeżeli basen jest posadowiony na gruntach wysadzinowych, należy zapewnić odpowiednią wytrzymałość płyty dennej basenu. Zamarzająca zimą woda gruntowa, powoduje zwiększenie objętości gruntu i powstanie dużych sił, które oddziałując na konstrukcję, mogą doprowadzić do pękania dna i ścian basenu. W okresie wiosennym, gdy grunt odmarza, następuje zmniejszanie jego objętości, co z kolei powoduje osiadanie dna. Te cykliczne ruchy konstrukcji mogą doprowadzić do rozszczelnienia basenu a wyciekająca z basenu do gruntu woda może oddziaływać destruktywnie na fundamenty budynku.
Tradycyjnym rozwiązaniem jest niecka wykonana z betonu zbrojonego kilkoma warstwami siatki, mocowanej do rusztu z prętów zbrojeniowych średnicy 4,5-6 mm. Zaletą tej technologii jest możliwość nadania niecce dowolnego kształtu. Nieckę formuje się w deskowaniu tradycyjnym lub przy zastosowaniu modułowej formy traconej ze styropianu lub polipropylenu. Innym rozwiązaniem są niecki murowane z pustaków betonowych, zbrojonych i zalewanych betonem. Ze względu na swą trwałość baseny betonowe są najbardziej popularne, wadą ich jest jednak duża pracochłonność i wysoka cena. Niecki betonowe wykańcza się płytkami ceramicznymi, mozaiką z tworzywa sztucznego, szkła lub folią PVC. Innym sposobem wykończenia basenów betonowych jest pokrycie powierzchni betonowych warstwą laminatu, wylewanego bezpośrednio na betonowy podkład. Takie wykończenie odznacza się dużą trwałością i pozwala na pozostawianie wody w basenie na zimę. Łatwa jest też konserwacja pokrycia, wadą zaś wysoki koszt. Betonową nieckę można pokryć również zbrojoną folią, uzyskując efekt podobny do poprzedniego, ale o wiele tańszym kosztem. Wadą takiego rozwiązania jest jednak trudny do wykonania proces naprawy uszkodzonej folii.
Alternatywę stanowią niecki stalowe, najczęściej owalne a niekiedy o bardziej wyszukanych kształtach, montowane z gotowych elementów na placu budowy. Stalowe ściany basenu ociepla się styropianem. Baseny okrągłe nie wymagają dodatkowego usztywnienia, natomiast baseny o innych kształtach usztywnia się murowanymi ściankami. Niecki tworzy się również z aluminiowych paneli, ustawianych na betonowym dnie i uszczelnionych folią. W tego typu basenach woda może pozostać na zimę. Wadą basenów z paneli jest to, że wymiary paneli ograniczają wielkość zbiornika a także podatność folii na uszkodzenia.
Zbiornik można wykonać także z gotowych elementów PVC wykładanych folią. Zbiorniki tego typu mają mniejszą trwałość a ich koszt jest stosunkowo wysoki, jednak ze względu na szybkość i łatwość montażu, a także na możliwość pozostawienia w nich wody na okres zimy, są rozwiązaniem dość atrakcyjnym.
Konstrukcję niecki można również tworzyć z żywicy poliestrowej lub epoksydowej wzmacnianej włóknem szklanym lub z akrylu. Te ostatnie nie odznaczają się jednak zbyt długą żywotnością. Trwałą konstrukcję niecki zapewniają płyty polipropylenowe, które montuje się na wcześniej wylanej płycie betonowej. Konstrukcja z takich płyt jest lekka, sztywna i odporna na uszkodzenia mechaniczne i promieniowanie słoneczne.
Alternatywę dla drogich basenów tradycyjnych, stanowią lekkie, przenośne konstrukcje składane, formowane z laminatów lub nadmuchiwane. Ich zaletą są stosunkowo niskie koszty zakupu i eksploatacji oraz łatwość montażu i mobilność. Obecnie na rynku budowlanym coraz częściej spotyka się oferty basenów budowanych z paneli drewnianych wykładanych folią, które można dość łatwo zmontować samodzielnie.